De boodschap

Baby Olivia is de naam van een animatie waarmee het kind in de baarmoeder wordt uitgebeeld. Op de billboards langs snelwegen vertegenwoordigt de illustratie een ongeboren kind bij 12 weken zwangerschap. In de video gaat het om de animatie van een reeks menselijke ontwikkelingsfasen die ergens rond vijf weken zwangerschap begint en eindigt bij een volgroeid ongeboren kind bij zo’n 40 weken zwangerschap.

Het ongeboren kind kan met recht het kind worden genoemd van zijn of haar biologische ouders.  Er is sprake van een uniek mensje met eigen DNA, een eigen hoofd en dus ook een eigen buik. Bij een ongewenste zwangerschap hebben we het dus altijd over ten minste twee mensen. Het ongeboren kind heeft recht op de voortzetting van zijn of haar leven.

Mensen hebben het vaak over het ‘moeder worden’. Maar eigenlijk is de vrouw al moeder vanaf het moment dat het kind bestaat. We hebben hierboven al  gelezen dat de bevruchting het moment is waarop dat menselijke nageslacht ontstaat. Laten we uitleggen waarom we zo precies willen zijn in onze woordkeus. Embryo en foetus zijn op zichzelf prima termen om te gebruiken. Maar dat is mede afhankelijk van de context. Embryo zou je kunnen terugvinden in een biologieboek wanneer het gaat over dat prille stadium van menselijke ontwikkeling. Een arts zou kunnen zeggen dat ‘de foetus er gezond uitziet’. Maar wanneer de context verandert, kan dezelfde woordkeus neerkomen op wat we noemen: verhullend taalgebruik. ‘Rozemarie verloor haar foetus’, klinkt bijvoorbeeld al wat vreemd in de oren, zeker wanneer dit wordt gezegd tijdens een gesprek tussen twee buren. Termen die naar onze leeftijd verwijzen, worden normaal gesproken gebruikt wanneer de context daarom vraagt, bijvoorbeeld hier: ‘Pubers kunnen opstandig zijn naar hun ouders.’ Maar diezelfde termen worden soms als vreemd ervaren wanneer de context gaat over de relatie, bijvoorbeeld hier: ‘Mijn puber ligt momenteel in het ziekenhuis.’ Het woord kind ligt bij deze context veel meer voor de hand. Tijdens een discussie over de moraliteit van abortus is het dan ook verbloemend wanneer er wordt gezegd dat ‘de foetus uit de baarmoeder wordt verwijderd’. Het valt ons op dat voorstanders van abortusrechten vaak verhullend taalgebruik gebruiken. Ze hebben het dan over een vruchtje, het vruchtblaasje, klompjes cellen, zwangerschapsweefsel of simpelweg over ‘het’. Wij vragen ons af waarom er niet, zoals verloskundigen en moeders in blijde verwachting dat doen, een objectief beeld wordt gegeven over de status van het ongeboren leven. De verloskundige zal bij de bevalling immers niet spreken van een foetus maar van een kindje, een baby of een jongen dan wel meisje. Dit betekent overigens niet dat mensen die opkomen voor het leven met opzet schokkende woorden gebruiken. We willen de ongeboren kinderen hun menselijkheid juist niet ontnemen met ons taalgebruik. Zeker niet op de momenten die er het meest toe doen! Wil je meer weten over de ontwikkeling van een kindje in de baarmoeder? Bekijk dan de filmpjes hierover op onze mediapagina.

Dat lijkt inderdaad zo, maar er gebeurt juist ontzettend veel in die eerste weken van de zwangerschap! Bijzonder is dat een ongeboren mens zo’n drie weken na de bevruchting een hartslag heeft. In de volksmond spreken we dan over vijf weken zwangerschap, omdat artsen de zwangerschapsduur berekenen vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie, dus wanneer een vrouw feitelijk nog niet zwanger is. En na tien weken na de bevruchting zijn bij het kindje alle organen gevormd (Organogenese). Vanaf dan wordt het kindje een foetus genoemd. Overigens noemen we een vrouw dan tien á elf weken zwanger. Websites met informatie over de ontwikkeling van ongeboren kinderen schrijven hier openlijk over. Let wel op dat deze websites meestal de tijdsaanduiding van de ‘zwangerschap’ aangeven en niet de tijd sinds de bevruchting, waardoor je standaard twee weken terug moet rekenen. Bij 12 weken zwangerschap is het kindje dus 10 weken oud. Er is dus al volop sprake van beginnend leven. Het is een uniek mensje, met eigen DNA. Daarom hebben we het niet over een ‘klompje cellen’, een ‘embryo’ of een ‘foetus’: dat zijn alleen maar stadia in het leven van een mens, net zoals ‘peuter’ en ‘puber’ dat zijn. Wil je meer weten over de ontwikkeling van een kindje? Bekijk dan de filmpjes.

Helaas wel! Kenniscentrum Fiom stelt dat 1 op de 10 vrouwen aangeeft dat de abortus niet haar eigen besluit was en 1 op de 5 vrouwen ervaart te worden gestuurd in haar besluit door mensen in haar omgeving. En: steeds meer vrouwen komen naar buiten met hun verhaal over de druk die ze ervaren hebben van hun partners. Lees bijvoorbeeld het verhaal van Sophie, Jaimy of Jiska eens, of kijk op onze verhalenpagina. Vaak wordt het verbreken van de relatie gebruikt als dreigmiddel om de vrouw te dwingen tot een abortus. Uit ervaring vanuit onze hulpverlening weten we dat de relatie vaak na de abortus alsnog verbroken wordt of een stevige knauw krijgt nadat de vrouw een abortus onder druk onderging. Ook komt het voor dat dat de vrouw te weinig steun vindt bij haar partner, waardoor de keuze voor abortus sneller gemaakt wordt. Ondanks een kinderwens vinden vrouwen het vaak moeilijk om voor het kind te kiezen als de vader er niets van wil weten. Ze moet dan kiezen tussen haar relatie en haar ongeboren kind. Er zijn ook situaties waarin de (schoon)familie een vrouw onder druk zet om abortus te plegen. Onder meer uit de Evaluatie van de Wet afbreking zwangerschap van 2005 blijkt dat een klein deel van de zwangere vrouwen onder druk wordt gezet door haar omgeving met betrekking tot haar beslissing over het al dan niet uitdragen van de zwangerschap. Niet alleen ervaringsverhalen, maar ook onderzoeken tonen aan dat vrouwen soms onder druk of dwang een abortus ondergaan. Ongeveer een op de zeven vrouwen (dat zijn omgerekend zo’n 4.000 vrouwen per jaar!) ervaren druk vanuit de omgeving, zo blijkt bijvoorbeeld uit onderzoek in opdracht van het ministerie van VWS. Deze vrouwen wilden hun zwangerschap uitdragen, maar waren niet in staat om weerstand te bieden tegen de druk van de vader, de familie of andere naasten. Na een relatief lange besluitvormingsperiode kiezen deze vrouwen uiteindelijk toch voor een abortus, hoewel ze daar niet (helemaal) achter staan. Vlak voor de behandeling denken zij er soms nog over na om de abortus niet door te laten gaan. Wij vragen ons oprecht af: wat blijft er bij abortus onder druk of dwang over van de veelgeroemde keuzevrijheid? Hoeveel keuze heb je als je onder druk of dwang een abortus ondergaat, of je niet gesteund weet door je omgeving om voor je kindje te kiezen? Waarom horen we hier zo weinig over? En wat zou er gebeuren als die partners of de familie het kind wél hadden gewild en de vrouw voluit steunen? Dan kan de vrouw voor haar kind kiezen. En nog een relevante vraag: hoe kan het gebeuren dat er zoveel abortussen onder dwang plaatsvinden bij abortusklinieken? De wet verbiedt abortussen onder druk en dwang immers? Gelet op het grote aantal vrouwen dat zich onder druk van anderen over gaat tot een abortus, willen wij dat iedere vrouw er tijdens het intakegesprek in de abortuskliniek expliciet op wordt gewezen dat zij het recht heeft om haar zwangerschap uit te dragen en dat niemand haar mag dwingen om een abortus te ondergaan. Ze heeft de wet aan haar kant: het proberen om haar tot een abortus dwingen is een strafbaar feit. Vrouwen kunnen hier aangifte van doen, ook nadat de abortus al heeft plaatsgevonden. Daarnaast willen we dat de vrouw erop gewezen wordt dat zij hulp kan krijgen, zowel bij het uitdragen van de zwangerschap als erna.  

Dat is maar de vraag. Er vinden in Nederland nog steeds 32.000 abortussen per jaar plaats. Dat weten we omdat het Ministerie van VWS jaarlijks een rapportage uitbrengt waarin onder meer wordt meegenomen hoeveel abortussen er in een kalenderjaar hebben plaatsgevonden. De afgelopen jaren lag dat steeds tussen de 30.000 en ruim 32.000. De Abortuswet (Waz) werd in 1984 van kracht. Volgens onze berekeningen zijn er tussen 1985 en 2021 al ruim 1 miljoen ongeboren kinderen geaborteerd, waarvan veruit de meesten vanwege één of meerdere sociaaleconomische redenen. Bij iedere zwangerschap ontstaat nieuw leven en groeit er een uniek mensje. Abortus maakt hier een einde aan. Wij vragen hier aandacht voor, omdat wij de bescherming van ongeboren kinderen belangrijk vinden. Wil je meer informatie over de cijfers achter abortus? Bekijk dan de filmpjes hierover eens…

Met dit uitgangspunt maak je een keuze voor het kindje, terwijl je niet weet hoe de toekomst eruit zou kunnen zien. En: er zijn heel verschillende redenen waarom vrouwen kiezen voor een abortus. De meest genoemde belangrijkste reden om te kiezen voor abortus is financiën. Ongeveer de helft van de vrouwen geeft aan dat er financiële redenen bij de abortusbeslissing meespeelden. Voor ongeveer 1 op de 8 vrouwen (omgerekend zo’n 3.500 vrouwen) was dit zelfs de belangrijkste reden. Daarnaast noemen vrouwen ook andere redenen. Welke redenen vrouwen nog meer noemen en hoe vaak, kun je zien in onderstaande tabel (klik op de afbeelding om deze te vergroten). Ook uit de meest recente evaluatie van de Wet afbreking zwangerschap blijkt dat een flink deel (29%) van de vrouwen aangeeft dat er ‘te weinig geld’ is om moeder te blijven. Maar liefst 50% geeft aan dat de zwangerschap of opvoeding niet samengaat met haar werk of opleiding. Omdat deze meest recente enquete onder slechts 55 vrouwen werd uitgevoerd, zijn we hierboven begonnen met de percentages uit de eerste Evaluatie. Volgens de wet mag een abortus alleen uitgevoerd worden in een onontkoombare noodsituatie. Bij een noodsituatie denken we aan iemand die in direct gevaar verkeert. Als het leven van de moeder in gevaar is, dan is er sprake van zo’n noodsituatie. Maar geldt dit voor alle redenen? Veel van de genoemde redenen zijn – al dan niet met hulp van anderen – oplosbaar. Dit onderstreept voor ons de noodzaak voor betere hulp en steun aan onbedoeld zwangere vrouwen. Ben jij of ken jij iemand die met deze vraag zit? Iemand die geen andere uitweg ziet dan abortus? Wij denken graag met je mee. Vul daarvoor het contactformulier in. Er wordt dan zo snel mogelijk contact met je opgenomen.

Als een meisje of een vrouw erachter komt dat ze onbedoeld zwanger is geworden, is dat vaak een heftige ervaring. Even lijkt niets meer vanzelfsprekend. Begrijpelijke vragen kunnen rijzen als: hoe moet het nu verder met mijn studie? Met mijn werk? Ben ik op dit moment wel in staat om zelf een kind op te voeden? Kan ik een kind wel de toekomst bieden die het verdient? En hoe gaat het verder nu ik een instabiele relatie heb met mijn partner? Emoties als vreugde, twijfel, stress of zelfs boosheid, paniek en angst kunnen met elkaar om voorrang strijden. Daarnaast spelen stemmingswisselingen die horen bij de zwangerschap en reacties van anderen een rol bij de als onveilig ervaren situatie. Vanuit deze of een andere door de vrouw ervaren noodsituaties kijkt zij naar haar toekomst. Als de zwangerschap niet alleen onbedoeld, maar ook ongewenst is, biedt de Wet afbreking zwangerschap (Waz) haar de mogelijkheid tot het nemen van een ingrijpende en onomkeerbare beslissing: breekt ze haar zwangerschap af of kiest ze voor het uitdragen ervan? De meeste vrouwen ervaren het nemen van dit besluit als emotioneel ingrijpend. Dit geldt ook als ze al vrij snel weten wat ze willen. Voor sommige vrouwen is deze periode zelfs een van de moeilijkste periodes in hun leven en tevens een van de moeilijkste beslissingen die ze ooit hebben moeten nemen. Wat deze beslissing zwaar kan maken, is onder meer de onomkeerbaarheid van het besluit, de beperkte tijd waarin dit besluit genomen moet worden of dat het gaat om een beslissing over leven en dood. Bij een onverwachte zwangerschap is abortus echt niet de enige oplossing. Niet voor niets zijn artsen volgens de wet verplicht om vrouwen altijd te wijzen op alternatieven voor abortus. Dat dat niet altijd gebeurt, is jammer. Want er zijn goede alternatieven voor abortus. In onze hulpverlening ondervinden we dat vrouwen die alternatieven krijgen aangereikt vaker voor het kindje gaan. Je kunt hier concrete voorbeelden lezen. Misschien ben je zelf wel onbedoeld zwanger en sta je voor een moeilijke afweging. Jij bent uniek en jouw situatie is dat ook. Neem daarom gerust contact op met Er is Hulp. Zij denken graag met je mee… Of kijk naar een van de initiatieven van hoop die je op de website van de Week van het Leven kunt vinden.